Ημιπολύτιμοι λίθοι ονομάζονται τα ορυκτά κρύσταλλα, τα οποία κομμένα και στιλβωμένα, χρησιμοποιούνται για την κατασκευή κοσμημάτων. Στην κατηγορία των ημιπολύτιμων λίθων εντάσσονται όλα τα ορυκτά, εκτός από τα Διαμάντια, τα Σμαράγδια, τα Ζαφείρια και τα Ρουμπίνια, που είναι πολύτιμοι λίθοι. Ορισμένες φορές, ωστόσο, κάποια πετρώματα ή οργανικά υλικά που δεν είναι ορυκτά, θεωρούνται επίσης ημιπολύτιμοι λίθοι, λόγω της χρήσης τους στην κατασκευή κοσμημάτων.
-
Αλεξανδρίτης
Ο Αλεξανδρίτης είναι ένας από τους ημιπολύτιμους λίθους, μια παραλλαγή της Χρυσοβηρύλου, που αλλάζει χρώμα υπό διαφορετικές συνθήκες φωτισμού. Κατά την παρατήρηση στο φως της ημέρας το χρώμα που εμφανίζει ο Αλεξανδρίτης είναι από πράσινο-μπλε έως πράσινο-κίτρινο. Σε τεχνητό φωτισμό, το χρώμα που εμφανίζει κυμαίνεται από ροζ σε κόκκινο. Ανακαλύφθηκε πρώτη φορά σε ορυχεία Σμαραγδιού στη Ρωσία, κατά το 19ο αιώνα και έχει γίνει η εθνική πέτρα της τσάρικης Ρωσίας. Ο Αλεξανδρίτης είναι ένας ιδιαίτερα σπάνιος λίθος, ο οποίος πλέον, παράγεται στην Κεϋλάνη, τη Σρι Λάνκα και τη Βραζιλία. Η ποιότητα ενός Αλεξανδρίτη αξιολογείται με βάση τη διαφάνεια και η ποιότητα του χρώματος.
-
Ακουαμαρίνα
Η Ακουαμαρίνα είναι ένας από τους ημιπολύτιμους λίθους. Είναι παραλλαγή της βηρύλλου και το χρώμα μπορεί να κυμαίνεται από γαλάζιο έως γαλαζοπράσινο. Το όνομά ακουμαρίνα σημαίνει “νερό της ακτής” . Λόγω του χρώματος του, σε πολλούς πολιτισμούς είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη θέλασσα. Κατά την ελληνική μυθολογία θεωρούνταν το πετράδι του Ποσειδώνα, ενώ σήμερα θεωρείται η τυχερή πέτρα των ναυτικών και των ζωδίων του νερού.
Η προέλευση της Ακουαμαρίνας είναι από τη Βραζιλία, την Κένυα, τη Νιγηρία, τη Μαγαδασκάρη, τη Ζάμπια, την Τανζανία, τη Σρι Λάνκα, το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και τη Ρωσία. Η πιο δημοφιλής μορφή Ακουαμαρίνας είναι γαλάζιου χρώματος και προτιμάται ιδιαίτερα στην κοσμηματοποιία, έτσι η γαλαζοπράσινη πέτρα μετατρέπεται σε γαλάζια κατόπιν θερμικής επεξεργασίας και δεν αποχρωματίζεται.
-
Τουρμαλίνη
Η Τουρμαλίνη είναι ένας ημιπολύτιμος λίθος που εμφανίζεται σε διάφορους χρωματισμούς και συνδυασμούς δύο ή τριών χρωμάτων. Ανάλογα με το είδος του φωτισμού, ενδέχεται να εμφανίσει το φαινόμενο του Αλεξανδρίτη, όπου αλλάζει χρώμα, και ανάλογα με την οπτική γωνία, ενδέχεται να σκουραίνει ή να ανοίγει το χρώμα του. Η λέξη προέρχεται από τη λέξη tourmali ή touramali, η οποία χρησιμοποιούνταν για το χαρακτηρισμό πολύτιμων λίθων που μετέφεραν έμποροι από τη Σρι Λάνκα. Οι διάφορες χρωματικές παραλλαγές της τουρμαλίνης έχουν αντίστοιχες ονομασίες, ωστόσο έχει επικρατήσει ο διαχωρισμός τους με βάση το χρώμα, π.χ. πράσινη τουρμαλίνη, ροζ τουρμαλίνη κλπ. Τα περισσότερα χρώματα είναι συνηθισμένα, εκτός από το απαλό μπλε, το κόκκινο, το πορτοκαλί, το κίτρινο και το μωβ που είναι ιδιαίτερα σπάνια. Στον αρχαίο κόσμο ήταν γνωστό μόνο στην Ανατολή, στην Ινδία και την Κεϋλάνη, ενώ στην Ευρώπη έφτασε το 1703 από τους Ολλανδούς. Στα πιο σύγχρονα χρόνια η τουρμαλίνη χρησμοποιούνταν για τη μεταφορά και τη μετατροπή ενέργειας, ενώ λέγεται ότι η Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας είχε στην κατοχή της μια κόκκινη τουρμαλίνη, πιστεύοντας ότι είναι Ρουμπίνι.
-
Αμέθυστος
Ο Αμέθυστος είναι ένας ημιπολύτιμος λίθος, μία ποικιλία Χαλαζία σε μωβ χρώμα. Το όνομά του προέρχεται από το στερητικό α- και την αρχαία ελληνική λέξη “μεθύσκω”, αναφορικά με την πεποίθηση που είχαν παλιά, ότι η πέτρα προστατεύει τον κάτοχό της από τη μέθη. Οι Αρχαίοι Έλληνες φορούσαν Αμέθυστο και σκάλιζαν δοχεία πόσης από αμέθυστο, θεωρώντας ότι αυτό θα τους απέτρεπε να μεθύσουν. Ο Αμέθυστος οφείλει το χρώμα του στην ακτινοβολία και στην παρουσία σιδήρου και άλλων μετάλλων. Ως ποικιλία χαλαζία, έχει την ίδια σκληρότητα, γεγονός που τον καθιστά κατάλληλο λίθο για χρήση στην κοσμηματοποιία. Υψηλής ποιότητας Αμέθυστος μπορεί να βρεθεί στη Βραζιλία, τη Σιβηρία, τη Σρι Λάνκα, την Ουρουγουάη και τη Μέση Ανατολή.
-
Αχάτης
Ο Αχάτης είναι ένα ευρέως γνωστό πέτρωμα με ποικίλλο χρωματισμό, που σχηματίζεται μέσα σε ηφαιστειακά και μεταμορφικά πετρώματα και αποτελείται από Χαλκηδόνιο και Χαλαζία ως βασικά συστατικά. Βρέθηκε για πρώτη φορά μεταξύ 4ου και 3ου αιώνα στον ποταμό Dirillo της Σικελίας ή ποταμό των Αχατών, όπως λεγόταν στα αρχαία Ελληνικά, από όπου πήρε το όνομά της και η πέτρα. Η χρήση του Αχάτη ξεκινάει από τη διακόσμηση στην αρχαία Ελλάδα σε σφραγίδες πολεμιστών και σε διάφορα κοσμήματα. Ο Αχάτης βρίσκεται στη Βραζιλία, την Αφρική, την Ελλάδα.
-
Περίδοτο
Το Περίδοτο ή αλλιώς Χρυσόλιθος είναι ένας από τους πολύτιμους λίθους, μια ποικιλία Ολιβίνης και Πυριτικού Ορυκτού με πλόυσια παρουσία Μαγνησίου. Το πράσινο χρώμα του εξαρτάται από την περικετικότητά του σε σίδηρο. Το Περίδοτο εμφανίζεται σε πετρώματα που εμφανίζουν έλλειψη πυριτίας, όπως ο ηφαιστιακός βασάλτης και παλαιοσιτικοί μετεωρίτες, ενώ είναι ένας από τους δύο ημιπολύτιμους λίθους που δε σχηματίζονται στο φλοιό της Γης, αλλά σε λειωμένο βράχο του άνω μανδύα. Το περίδοτο είναι σπάνιο να βρεθεί στην επιφάνεια της Γης, λόγω της ευαισθησίας του στις καιρικές συνθήκες κατά τη μεταφορά του από το μανδύα στην επιφάνεια της Γης.
Κατά το Μεσαίωνα, θεωρούνταν λίθος που έχει θεραπευτικές ιδιότητες.Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι εξόρυσσαν περίδοτο στο νησί Ζαμπαργκαντ στην Ερυθρά Θάλασσα.
-
Οπάλιο
Το Οπάλιο είναι μια κατηγορία μόνο του και θεωρείται ξεχωριστό σε σχέση με τους υπόλοιπου ημιπολύτιμους λίθους. Η ιδιαιτερότητα του Οπαλίου οφείλετε στην περικετικότητα 10% που έχει σε νερό. Η παρουσία του νερού βοηθάει στο σχηματισμό σφαιριδίων και διαφόρων γεωμετρικών σχημάτων στο εσωτερικό του οπσλίου. Τα διάφορα γεωμετρικά σχήματα διευκολύνουν τη διέλευση του φωτός από το εσωτερικό των διατάξεων και στη συνέχεια διαθλάται και διαχέεται σε τυχαίες διευθύνσεις, δημιουργώντας σπάνια εναλλαγή ιριδιζόντων χρωμάτων στην επιφάνεια του ορυκτού.
Το όνομά του θεωρείται ότι προέρχεται από αρχαία Σανσκριτική λέξη upala που σημαίνει λίθος. Εμφανίζει διάφορες ποικιλλίες, όπως οι παρακάτω:
-
ΟΠΑΛΙΟΣ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ (Fire opal)
Πρόκειται για ημιδάφανη ποιότητα οπάλιου, που ιριδίζει σε πορτοκαλί και κόκκινες αποχρώσεις. Εντοπίζεται στην Αυστραλία και την Κεντρική Αμερική.
-
CONTRA LUZ OPAL
Διάφανη ποιότητα οπάλιου που εμφανίζει μία λαμπερή αντανάκλαση, όταν το φως πέφτει από πλάγια, όχι όμως και στις άλλες διευθύνσεις. Αυτό το είδος οπάλιου, κόβεται σε έδρες.
-
OPAL DOUBLET
Δημιουργείται αν κολλήσουμε ένα λεπτό στρώμα οπάλιου πάνω σ’ ένα στρώμα όνυχα. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση πολύ λεπτών κομματιών οπάλιου, ώστε να τονίζονται οι χρωματισμοί του από το υπόστρωμα του όνυχα.
-
OPAL TRIPLET
Αποτελείται από τρία στρώματα ορυκτών, με τον όνυχα να έχει το ρόλο υποστρώματος,τον οπάλιος στη μέση και διάφανο χαλαζίας πάνω. Ο χαλαζίας προστίθεται λόγω της σκληρότητάς του, για να προστατεύει τον οπάλιο.
-
ΜΑΥΡΟΣ ΟΠΑΛΙΟΣ ( Black opal)
Είναι μία σκουρόχρωμη ποιότητα οπάλιου με έναν ιριδισμό στα χρώματα του ουράνιου τόξου. Βρίσκεται στην περιοχή Lightning Ridge της Αυστραλίας.
Οι περιοχές απ’ όπου εξάγεται οπάλιος είναι το Κουήνσλαντ και η Νέα Νότια Ουαλία. Λευκό οπάλιο εντοπίζεται στην Ιαπωνία, κόκκινο στο Μεξικό, κάποιες μορφές στην Ινδία και τις δυτικές ΗΠΑ. Η μεγαλήτερη ποσότητα οπαλίου που αποτέλεσε αντικείμενο εμπορίας στην αρχαιότητα, προέρχονταν από περιοχές της σημερινής Σλοβακίας.
Βήρυλλος
- Γρανάτης
- Κορούνδιο
- Σιτρίν
- Τσαβορίτης
- Χαλκηδόνιος
- Χρυσοπράσιος